Ritueel


Ritueel

(blog)


Het is medio april 2016. Zonder zelf ingenomen te willen zijn adviseer ik de lezer dit stukje na lezing niet te deleten maar juist te bewaren. De reden is het jaarlijks terugkerend ritueel van de schooladvisering van leerlingen uit het primair onderwijs, als het gaat om het vervolgonderwijs.

Ook voor mezelf werkt het hopelijk, om het nu maar eens vast te leggen, wanneer het gezeur weer begint. Vorig jaar moet het omstreeks deze tijd zijn geweest maar exact weet ik het niet meer helemaal.

Ons collectieve geheugen werkt nu eenmaal zo dat het een 'gewoon' nieuws item lijkt. Zo even noemde ik het gezeur, maar hierbij wil ik wel even kwijt dat dit een eufemisme is. Al jaren, voor mijn gevoel zelfs minimaal een decennium, vindt men het in medialand nodig om dit onderwerp op de agenda te zetten.

Daarbij is het blijkbaar nodig om 130.000 collega's een veeg uit de pan te geven. Dat gebeurt dan door de minister van onderwijs, die in het toneelstukje optreedt bij Twan Huys in Nieuwsuur. In dit geval was dat Jet Bussemaker, maar die is misschien na de verkiezingen volgend jaar op een andere post werkzaam. Deze 'uitbrander' van de huidige minister moeten we niet verwarren met de 'aai over de bol' door diezelfde minister (of de collega ministers die haar voor gingen) aan de leraren, als het ging over het prachtige beroep van onderwijzer. Dan was er een tekort aan deze leraren en moest het beroep opgepoetst worden met allerlei loftuitingen en extra geld naar het primair onderwijs. Deze 'aai' is op een ander moment in het jaar, maar ik kan u nu even niet zeggen in welke maand. Hou het even in de gaten zou ik zeggen.

Waar gaat het nou eigenlijk allemaal over?

Het ging in dit geval over de bewering dat de leraren in het lager onderwijs, zich bij het schooladvies zouden laten leiden door de opleiding van de ouders. De kinderen zouden, structureel in Nederland, een hoger advies krijgen wanneer hun ouders een hogere opleiding hadden gehad. Met andere woorden als vader bijvoorbeeld een arts en moeder een lerares zou zijn, zou het kind een te hoog schooladvies krijgen en zou het kind in een te hoge schaal van het voortgezet onderwijs terecht komen. Een kind met een even hoog IQ (deze term werd inderdaad in de mond genomen) werd, wederom structureel, naar een lagere vervolgopleiding gestuurd, als de ouders lager opgeleid waren.

Ziedaar de zwarte piet! Of mogen we dat zo niet zeggen? Nou, wat mij betreft wel! De minister bestond het zelfs om de Cito toets weer van stal te halen, die net overboord gekieperd was, om voor een 'eerlijker' en veiliger schooladvies te zorgen. Ooit wilde men van de CITO af omdat de basisscholen dit instrument 'teveel' gebruikten bij het schooladvies en nu moet het weer terug, omdat men het advies 'zonder' ook niet vertrouwt. Hoe groot wil je het hebben: deze motie van wantrouwen richting de hardwerkende en buitengewoon betrokken collega's.

Tegen mijn vrouw zei ik: 'Daar heb je het weer. De klaagzang over het schooladvies!' Normaal heeft zij een prima geheugen, maar deze keer twijfelde ze over de maand. Waar zij niet over twijfelde was het feit dat het steeds weer opnieuw opduikt.

Waar met geen woord over gerept werd was een heel ander en minstens zo wezenlijk aspect. Als ik zelf niet bijna veertig jaar werkzaam zou zijn geweest in deze 'sector', dan zou ik over dit onderwerp mijn mond houden, maar in dit geval heb ik tien jaar lang schooladviezen mogen geven in groep acht.

Waar dus met geen woord over gerept werd, was het feit dat de school de bewuste kinderen acht jaar lang heeft gevolgd en daardoor een uitstekend beeld heeft. Een uitstekend totaalbeeld zou ik eigenlijk willen zeggen. Het is niet enkel een kwestie van toetsuitslagen, maar ook van karakterologische eigenschappen van het betrokken kind. Nu laten ze in zo'n reportage een voorbeeld zien van een kind, met een 'te laag schooladvies', waarvan de ouders nauwelijks Nederlands spraken, dat opgeklommen was van VMBO naar VWO. Dat kind laten ze dan ook nog even aan het woord met een suggestieve opmerking als: 'Ik zou nu wel eens naar mijn oude basisschool terug willen gaan om te zeggen dat ik het foute advies heb gekregen en te laten zien hoe ver ik het geschopt heb.' Dit toont de kracht, nee de macht, van de media maar weer eens aan. Men kan de mensen doen geloven, wat men wil. De man in de straat kan niet weten dat dit stemmingmakerij van de bovenste plank is.

In de eerste plaats, hoeft het genoemde kind in het aangehaalde voorbeeld niet 'terug te gaan' naar haar voormalige basisschool. De mensen hier, weten al lang hoe het de schoolverlaters is vergaan. Jaarlijks worden oud leerlingen uiteraard gemonitord en krijgt de basisschool schriftelijk meerdere malen studieresultaten te zien. In de tweede plaats hadden de mensen van de media ook een voorbeeld kunnen laten zien van één individu dat een 'te hoog' advies zou hebben gekregen en de omgekeerde weg bewandeld zou hebben, dus van VWO afgezakt naar VMBO. Dat kwam echter in de reportage niet goed te pas.

Verder is het al sinds jaar en dag zo dat de basisschool het advies aan zeer gewaardeerde en gekende collega's in het voortgezet onderwijs geven in zeer nauw contact. Dit geschiedt overigens altijd vóór de CITO uitslagen. (als daar gebruik van gemaakt wordt) Dit advies was gebaseerd op de volledige schoolcarrière, zeer uitgebreide toetsgegevens van de school zelf (naast eventuele CITO) en de zeer betrouwbare karakterologische gegevens van het kind. Nog nooit is het bij mij of mijn collega's opgekomen om te redeneren: 'Oh, Pietjes ouders zijn laag opgeleid, dus geven we Pietje maar een lager advies dan dat hij aan zou kunnen.' Eerder was het omgekeerde het geval: 'Oké, Pietjes ouders zijn wel laag opgeleid, maar dat neemt niet weg dat zij hem kunnen en zullen stimuleren en bovendien heeft Pietje het karakter om er flink tegenaan te gaan en zich op te werken en zijn kansen te nemen.' Dit soort zaken werd altijd besproken tussen collega's primair en voortgezet onderwijs. Zeker als er enige twijfel bestond na toetsuitslagen.

Het verschil tussen onderwijzend personeel en politici is dat de eerste groep meestal vele decennia lang haar beroep met veel passie en deskundigheid uitoefent en de tweede groep maar een, naar verhouding, korte tijd op een post zit.

Toch zitten 'ze' in een positie van waaruit ze 'het wel eens even zullen zeggen' hoe het moet. Daarbij worden ze op hun wenken bediend door mensen uit de media die wel eens even een reportage zullen maken over een meisje met een veel te laag schooladvies.

Toch jammer dat ze niet even naar een school stappen om te verifiëren hoe het met de gemiddelde cijfers van adviezen en studieresultaten op langere termijn van die school is gegaan. Plotseling moet ik denken aan een 'Pietje' met capaciteiten op leergebied, maar met een zeer gemakzuchtige houding. Zijn ouders waren laag opgeleid. Uit toetsresultaten door de jaren heen bleek dat hij prima mee kon met de basisschool leerstof. In groep acht ging dat al wat minder. Hele hoge en hele lage cijfers wisselden elkaar af. Hij kreeg de meisjes in de gaten en verloor een beetje de interesse voor zijn studie.

Bij het schooladvies dat uitkwam op VWO werd een zeer duidelijke kanttekening gemaakt door mij: 'Zorg dat hij bij de les blijft en geïnteresseerd en uitgedaagd blijft, anders kan hij zijn aandacht wel eens verliezen'. Vervolgens werden de ervaringen in, met name, zijn laatste jaar basisschool uitgebreid besproken. We zagen in de feedback van het gymnasium dat 'Pietje' steeds verder onderuit ging. Hij had zijn kansen gehad maar niet gegrepen. Uiteindelijk kwam hij op de HAVO terecht en heeft deze met lage cijfers afgerond, om vervolgens uit beeld te raken. Wat er van hem geworden is weet ik niet.


Wat ik hiermee wil zeggen is: de voorspelbaarheid, dit ritueel van de media en niet in de laatste plaats de macht van de media, als het om dit onderwerp gaat en dat het onterecht is dat een hele beroepsgroep aan de schandpaal genageld wordt, voornamelijk door een minister die na de verkiezingen misschien wel 'weer iets anders gaat doen'. Wellicht tot april volgend jaar..


©2016 André Verhagen | Alle rechten voorbehouden
Mogelijk gemaakt door Webnode
Maak een gratis website. Deze website werd gemaakt met Webnode. Maak jouw eigen website vandaag nog gratis! Begin