Gemakzucht
Gemakzucht
Geen enkel wezen op aarde is zo gemakzuchtig als de mens.
Ooit een fruitvlieg op een fietsje gezien? Of een baviaan op de bank?
Laat staan een vogel in een vliegtuig.
Mensen doen van alles om het zich zo gemakkelijk mogelijk te maken.
Maar waarom doen ze dat? Zijn ze bang om moe te worden, of bang
dat ze te laat komen? Zijn ze gewoon lui, of denken ze de gewonnen
tijd beter te kunnen besteden? Willen ze de buren aftroeven met hun
nieuwe gadget? Of zijn ze gewoon voortdurend benieuwd of ze weer
eens iets nieuws kunnen uitvinden?
Feit is in ieder geval dat het ooit eens begon op de wc. Op de wc? Ja,
op de wc. Wie ooit een bezoekje gebracht heeft aan slot Loevesteijn,
heeft daar de etymologie van 'gemak' vernomen. Als mensen een kleine
of grote boodschap moesten doen namen zij plaats op het gemak en
gingen ze dus zitten op 'hun' gemak.
Tot op heden is de uitdrukking nog altijd geldig, al zijn er allerlei
moderne woorden voor uitgevonden: relax, easy, flex enzovoort. Is
het toeval dat het allemaal leenwoorden uit de Angelsaksische taal zijn?
Terug naar ons gemak. Het schijnt wetenschappelijk bewezen te zijn
dat je juist op dat gemak zo relaxed zit, dat je op een easy manier de
meeste flexe ideeën krijgt. Het op je gemak zijn levert dus nog wat op
ook. Misschien is de fiets of de kruiwagen ook wel op het toilet ontstaan.
Als vanzelf dringt zich dan de gedachte aan je op: "Zou Einstein ook een
meer dan gemiddelde bezoeker van 'het gemak' geweest zijn? We zullen
het nooit weten.
Wat we wel weten dat is dat er een parallel bestaat tussen een oliebollen-
kraam en een olifantsspoor. In het eerste geval hoef je niet je eigen eten
te bereiden en in het tweede geval kun je de bocht afsnijden en is je route
dus (een heel klein stukje) korter. Zo is er ook een (misschien onvermoede)
parallel tussen een parkeerprobleem en pizzabezorger. Bij de eerste zijn de
parkeerders niet bereid om een stukje extra te lopen naar bijvoorbeeld een
winkel en in het tweede geval kun je snel en eenvoudig je hongeralarm
het zwijgen op leggen.
Het is niet moeilijk om deze lijst langer te maken. Heel veel langer zelfs.
Zo lang dat je je er als mens bijna voor zou gaan schamen.
De mens heeft vanaf het moment dat hij de aarde ging bevolken naar
manieren gezocht en deze vaak gevonden, om zijn leven minder inspannend
of comfortabeler te maken. Grappig is het om te zien dat erg veel uitvindingen
bij toeval ontdekt zijn. Omdat hij in het begin toch tijd genoeg had was hij
bij sommige dingen zeer vasthoudend en werd eindeloos geprobeerd het
beoogde doel te bereiken. Vaak mislukte dat, maar soms lukte het ineens.
Zo zal het maken van vuur ook wel ontstaan zijn.
Misschien is een van de grootste uitvindingen aller tijden wel de uitvinding
van het wiel. Het is nog steeds buitengewoon belangrijk in onze tijd en het
lijkt onvoorstelbaar dat het ooit zal verdwijnen. Misschien stonden draaiende
planeten wel ooit model voor deze draaiende schijf.
Het heeft in elk geval bij gedragen tot de bevordering van 'het gemak' voor
de moderne mens. Als je eens even stil staat bij alle voorwerpen waar wielen
in allerlei verschijningsvormen voor komen, dan is het leven niet meer te doen
zonder deze ronde schijf. We zouden ons alleen nog te voet, of te lastdier,
kunnen verplaatsen. We zouden geen brood meer uit een bakkerij krijgen,
water uit een put moeten scheppen, kleding met de hand moeten vervaardigen
net als schoeisel en ook de open haard of kachel zou zijn diensten weer bewijzen.
De inspanningen die de mens heeft geleverd op dit gebied, heeft heel veel gemak
opgeleverd, maar helaas ook, zoals altijd, keerzijden.
Wat te denken van obesitas, bodem- water- en luchtvervuiling, aanslag op
grondstoffen en ga zo maar door.
Hetzelfde intellect dat de mens inzette om zijn zucht naar gemak te stillen, moet
in alle hevigheid ingezet worden om de nadelen ervan het hoofd te bieden, zodat
hij het streven naar gemak kan voort zetten.